Online lesgeven: tips

Eerder gaf ik tips voor gebruiksvriendelijke software om online content mee te ontwikkelen. Vandaag: tips voor een goede inhoud.

Online lesgeven is een heel andere tak van sport dan ‘live’ voor de klas. Je hebt minder/geen feedback van je studenten en hebt dus geen idee of je verhaal overkomt. Je wordt minder snel onderbroken met vragen of opmerkingen, en je maakt zelf minder snel een uitstapje door een voorbeeld aan te halen.

Dit zorgt ervoor dat online lessen vaak een veel hogere informatiedichtheid hebben dan live colleges. Het voordeel daarvan is dat je sneller door je inhoud heen bent. Het nadeel is dat je erop moet letten dat je je studenten wellicht niet in 1 les kunt vertellen wat in een live klas wel zou lukken. Gelukkig zijn er genoeg praktische richtlijnen die je helpen je online lessen zo efficient en effectief mogelijk in te zetten. In dit artikel beperk ik me tot kennisclips; korte filmpjes met lesinhoud die je opneemt en die studenten on demand kunnen afspelen.

Houd ‘t kort

Waar live lessen vaak tussen de 90 en 120 minuten kunnen duren, zijn kennisclips (veel) korter. Het advies is om ze maximaal tussen de 5 en 10 minuten te laten duren. Veel langer dan dat, en de aandacht van de luisteraar zwakt af.

Heb je echt meer te vertellen? Overweeg dan om je les op te splitsen en er meerdere kortere filmpjes van te maken. Bijvoorbeeld 1 per thema. Dit maakt terugkijken ook handiger.

Houd ‘t simpel

Zoals in live lessen het advies is om het scherm niet te vol tekst te zetten, zo geldt dit ook voor kennisclips. Als je aan het lezen bent, kun je namelijk niet meer luisteren. Zorg er dus voor dat de kijker niet hoeft te bepalen waar hij zijn aandacht op richt.

Houd het rustig

Een kennisclip kijken vraagt veel concentratie, zeker als de informatiedichtheid hoog is. Haal alle storende factoren dus weg: gebruik geen muziek of zet deze heel zacht, zorg voor een goede kwaliteit geluidsopname en probeer te voorkomen dat je jezelf verspreekt.

Tip: een goede microfoon hoeft niet heel kostbaar te zijn; deze variant kost bijvoorbeeld 150 euro en is zeer eenvoudig in gebruik.

Houd ‘t samenhangend

In lijn met het advies om het geheel rustig en simpel te houden, is het ook van belang om je clip samenhangend te maken. Hiermee bedoel ik dat je ervoor moet zorgen dat beeld en geluid bij elkaar passen. Breng steekwoorden in beeld op het moment dat je die ook zegt, bijvoorbeeld. Zorg ervoor dat animaties passen bij wat op dat moment wordt verteld. Dit zorgt voor een grotere informatieretentie dan wanneer slechts een geanimeerd poppetje aan het woord is. Deze visuele highlights helpen het brein van de kijker om te bepalen wat belangrijk is en wat niet.

Houd ‘t gestructureerd

Het voordeel aan kennisclips is dat je gebruik kunt maken van beeld en geluid om je uitleg te geven. Het nadeel is dat de kijker niet terug kan bladeren om iets terug te zoeken. Net als bij presentaties ben je dus afhankelijk van de structuur die de zender geeft. Doe dat als volgt:

  • Kondig aan waar de clip over gaat, in zowel beeld als geluid
  • Kondig aan welke onderwerpen besproken worden, in zowel beeld als geluid
  • Maak duidelijk wanneer je aan een nieuw onderwerp begint, in zowel beeld als geluid
  • Geef op het einde een korte samenvatting als reminder wat er allemaal is besproken
  • Maak de gebruikte slides of het script ook buiten de clip beschikbaar (indien van toepassing).

Houd ‘t boeiend

Geconcentreerd naar een clip kijken kan voor studenten best een uitdaging zijn – zeker zonder de peer pressure van klasgenoten die ook (al dan niet aandachtig) zitten te luisteren. Het kan helpen om tijdens de clip een vraag te stellen of een opdracht te geven, waar de student dan na de clip mee aan de gang kan. Andersom kan ook: geef een vraag of opdracht en verwerk het antwoord in de clip. Dit zorgt voor meer aandacht tijdens het kijken en het biedt aanknopingspunten om buiten het lesmateriaal om studenten tot interactie en leren uit te nodigen.

Tot slot

Een kennisclip opnemen kan best spannend zijn, zeker de eerste keren. Neem de tijd en vergeef je zelf als het niet meteen lukt. Schrijf het script uit en houd bij hoeveel tijd het je kost om het voor te lezen. Dan krijg je een goed gevoel hoeveel tijd je nodig hebt. Het idee is natuurlijk dat je met deze filmpjes herbruikbare content ontwikkelt die nog een aantal jaar mee kan. De investering dus zeker waard. Succes!